Een maaltijd met en zonder vrouwen · Jun 7, 09:11 PM by Ad van den Ende
(Na Panonië te hebben onderworpen stuurt Darius gezanten naar koning Amyntas van Makedonia om van hem “aarde en water” te eisen als teken van onderwerping.)
XVIII. [1] οἱ ὦν Πέρσαι οἱ πεμφθέντες οὗτοι
Deze Perzen die gezonden waren
παρὰ τὸν Ἀμύντην ὡς ἀπίκοντο,
naar Amyntas, toen zij aangekomen waren,
αἴτεον ἐλθόντες ἐς ὄψιν τὴν Ἀμύντεω
vroegen, gekomen zijnde in de aanblik van Amyntas,
Δαρείῳ βασιλέι γῆν τε καὶ ὕδωρ.
Voor koning Darius aarde en water.
ὁ δὲ ταῦτά τε ἐδίδου
Hij gaf die dingen.
καὶ σφεας ἐπὶ ξείνια καλέει,
En hij nodigde hen uit voor een maaltijd.
παρασκευασάμενος δὲ δεῖπνον μεγαλοπρεπὲς
na een grootse maaltijd te hebben laten klaarmaken
ἐδέκετο τοὺς Πέρσας φιλοφρόνως.
Ontving hij de Perzen vriendelijk.
[2] ὡς δὲ ἀπὸ δείπνου ἐγένοντο,
En toen ze klaar waren met eten,
διαπίνοντες εἶπαν οἱ Πέρσαι τάδε.
Doorgaande met drinken zeiden de Perzen dit:
«ξεῖνε Μακεδών, ἡμῖν νόμος ἐστὶ
“Makedonische gastheer, bij ons is het de gewoonte
τοῖσι Πέρσῃσι,
bij de Perzen,
ἐπεὰν δεῖπνον προτιθώμεθα μέγα,
wanneer wij een grote maaltijd voorzetten
τότε καὶ τὰς παλλακὰς
dat dan ook de bijvrouwen
καὶ τὰς κουριδίας γυναῖκας
en de wettige vrouwen
ἐσάγεσθαι παρέδρους.
Naar binnen worden gebracht als tafelgenotes.
σύ νυν, ἐπεί περ προθύμως μὲν ἐδέξαο
U nu, omdat u ons zeer gastvrij hebt ontvangen,
μεγάλως δὲ ξεινίζεις,
en groots onthaalt,
διδοῖς δὲ βασιλέι Δαρείῳ γῆν τε καὶ ὕδωρ,
en geeft aan koning Darius aarde en water
ἕπεο νόμῳ τῷ ἡμετέρῳ.»
volg onze gewoonte.”
[3] εἶπε πρὸς ταῦτα Ἀμύντης
Daarop zei Amyntas:
«ὦ Πέρσαι, νόμος μὲν ἡμῖν γε ἐστὶ οὐκ οὗτος,
“Perzen, de gewoonte bij ons is niet zo,
ἀλλὰ κεχωρίσθαι ἄνδρας γυναικῶν·
maar (zo dat) gescheiden zijn mannen van vrouwen.
ἐπείτε δὲ ὑμεῖς ἐόντες δεσπόται
Maar omdat jullie, zijnde (onze) heersers,
προσχρηίζετε τούτων,
daarbij verlangen (iets) van die dingen
παρέσται ὑμῖν καὶ ταῦτα.»
zullen voor jullie aanwezig zijn ook die dingen.”
εἴπας τοσαῦτα
Nadat hij slechts dit had gezegd
ὁ Ἀμύντης μετεπέμπετο τὰς γυναῖκας·
liet Amyntas de vrouwen komen;
αἳ δ᾽ ἐπείτε καλεόμεναι ἦλθον,
nadat zij geroepen waren kwamen zij;
ἐπεξῆς ἀντίαι ἵζοντο τοῖσι Πέρσῃσι.
Op een rij gingen ze zitten tegenover de Perzen.
[4] ἐνθαῦτα οἱ Πέρσαι ἰδόμενοι γυναῖκας εὐμόρφους
Toen de Perzen gezien hadden (de) mooie vrouwen
ἔλεγον πρὸς Ἀμύντην
zeiden ze tegen Amyntas
φάμενοι τὸ ποιηθὲν τοῦτο οὐδὲν εἶναι σοφόν·
zeggend dat dat gedane geenszins verstandig was.
κρέσσον γὰρ εἶναι ἀρχῆθεν μὴ ἐλθεῖν τὰς γυναῖκας
Want dat het beter was dat de vrouwen helemaal niet kwamen
ἢ ἐλθούσας καὶ μὴ παριζομένας
dan dat zij, gekomen zijnde, niet naast hen gezeten
ἀντίας ἵζεσθαι
Tegenover hen gingen zitten
ἀλγηδόνας σφίσι ὀφθαλμῶν.
als een kwelling voor hen van de ogen.
[5] ἀναγκαζόμενος δὲ ὁ Ἀμύντης ἐκέλευε παρίζειν·
Gedwongen wordend beval Amyntas naast hen te gaan zitten;
πειθομενέων δὲ τῶν γυναικῶν
toen de vrouwen gehoorzaamden
αὐτίκα οἱ Πέρσαι μαστῶν τε ἅπτοντο
wilden de Perzen meteen hun borsten aanraken;
οἷα πλεόνως οἰνωμένοι,
omdat zij bijzonder dronken waren,
καί κού τις καὶ φιλέειν ἐπειρᾶτο.
En soms probeerde iemand ook te kussen.
XIX. [1] Ἀμύντης μὲν δὴ ταῦτα ὁρέων
Amyntas, dat ziende,
ἀτρέμας εἶχε, καίπερ δυσφορέων,
hield zich rustig, ook al ergerde hij zich,
οἷα ὑπερδειμαίνων τοὺς Πέρσας·
omdat hij erg bang was voor de Perzen.
Ἀλέξανδρος δὲ ὁ Ἀμύντεω
Alexander, de zoon van Amyntas,
παρεών τε καὶ ὁρέων ταῦτα,
die aanwezig was en dat zag,
ἅτε νέος τε ἐὼν καὶ κακῶν ἀπαθής,
immers jong zijnde en met kwaad niet bekend,
οὐδαμῶς ἔτι κατέχειν οἷος τε ἦν,
was geenszins nog om zich te beheersen in staat,
ὥστε δὲ βαρέως φέρων
omdat hij woedend was.
εἶπε πρὸς Ἀμύντην τάδε.
Hij zei tegen Amyntas het volgende:
«ὦ πάτερ, σὺ μὲν εἶκε τῇ ἡλικίῃ
“Vader, u moet wijken voor uw leeftijd;
ἀπιών τε ἀναπαύεο,
weggaande moet u rust nemen,
μηδὲ λιπάρεε τῇ πόσι·
en blijf niet bij het drinkgelag.
ἐγὼ δὲ προσμένων αὐτοῦ τῇδε
Ik er bij blijvend ter plaatse hier
πάντα τὰ ἐπιτήδεα παρέξω τοῖσι ξείνοισι.»
zal al het nodige verschaffen aan de gasten.”
[2] πρὸς ταῦτα συνιεὶς Ἀμύντης
Daarop zei Amyntas, begrijpend
ὅτι νεώτερα πρήγματα πρήσσειν μέλλοι
dat hij nieuwere dingen van plan was te doen,
ὁ Ἀλέξανδρος, λέγει
Alexander:
«ὦ παῖ, σχεδὸν γάρ σευ ἀνακαιομένου
“Jongen, immers ongeveer, nu jij zo boos wordt,
συνίημι τοὺς λόγους, ὅτι ἐθέλεις
begrijp ik je woorden, dat je wilt,
ἐμὲ ἐκπέμψας ποιέειν τι νεώτερον·
mij weggestuurd hebbend, iets nieuws doen;
ἐγὼ ὦν σευ χρηίζω μηδὲν νεοχμῶσαι
ik vraag je dus niets kwaads te doen
κατ᾽ ἄνδρας τούτους,
tegen die mannen.
ἵνα μὴ ἐξεργάσῃ ἡμέας,
opdat je ons niet te gronde richt,
ἀλλὰ ἀνέχευ
maar verdraag het,
ὁρέων τὰ ποιεύμενα·
ziende de dingen die gedaan worden;
ἀμφὶ δὲ ἀπόδῳ τῇ ἐμῇ
wat betreft mijn vertrek
πείσομαί τοι.»
zal ik je gehoorzamen.“
XX. [1] ὡς δὲ ὁ Ἀμύντης χρηίσας τούτων οἰχώκεε,
Toen Amyntas, na dat gevraagd te hebben, weg was gegaan,
λέγει ὁ Ἀλέξανδρος πρὸς τοὺς Πέρσας
zei Alexander tegen de Perzen:
«γυναικῶν τουτέων, ὦ ξεῖνοι,
Van die vrouwen, gasten,
ἔστι ὑμῖν πολλὴ εὐπετείη,
is voor u veel vrije beschikking,
καὶ εἰ πάσῃσι βούλεσθε μίσγεσθαι
zowel als julle willen met allen seks te hebben
καὶ ὁκόσῃσι ὦν αὐτέων.
Als met zo velen (als jullie willen) van hen.
[2] τούτου μὲν πέρι αὐτοὶ ἀποσημανέετε·
Daar over zullen jullie zelf je wens kenbaar maken.
νῦν δέ, σχεδὸν γὰρ ἤδη
Maar nu, want bijna al
τῆς κοίτης ὥρη προσέρχεται ὑμῖν
nadert het uur van het slapen voor jullie,
καὶ καλῶς ἔχοντας ὑμέας
en dat jullie in een goede stemming zijn
ὁρῶ μέθης,
zie ik, vanwege het vele drinken,
γυναῖκας ταύτας, εἰ ὑμῖν φίλον ἐστί,
die vrouwen, als het u welgevallig is,
ἄπετε λούσασθαι,
laat hen gaan om zich te wassen,
λουσαμένας δὲ
en nadat zij zich hebben gewassen
ὀπίσω προσδέκεσθε.»
moeten jullie hen weer ontvangen.”
[3] εἴπας ταῦτα,
Nadat hij dat had gezegd
συνέπαινοι γὰρ ἦσαν οἱ Πέρσαι,
want de Perzen waren het er mee eens,
γυναῖκας μὲν ἐξελθούσας ἀπέπεμπε
stuurde hij de vrouwen, die weg waren gegaan,
ἐς τὴν γυναικηίην,
naar het vrouwenverblijf,
αὐτὸς δὲ ὁ Ἀλέξανδρος
maar Alexander zelf.
ἴσους τῇσι γυναιξὶ ἀριθμὸν ἄνδρας λειογενείους
na mannen met gladde kin gelijk aan de vrouwen in aantal
τῇ τῶν γυναικῶν ἐσθῆτι σκευάσας
in de kleding van vrouwen te hebben gestoken
καὶ ἐγχειρίδια δοὺς ἦγε ἔσω,
en dolken te hebben gegeven, bracht hij hen binnen;
παράγων δὲ τούτους
terwijl hij hen naar binnen bracht
ἔλεγε τοῖσι Πέρσῃσι τάδε.
Zei hij tegen de Perzen dit:
[4] «ὦ Πέρσαι,
“Perzen,
οἴκατε πανδαισίῃ τελέῃ
Het lijkt mij dat jullie met een volmaakte feestmaaltijd
ἱστιῆσθαι·
onthaald zijn.
τά τε γὰρ ἄλλα ὅσα εἴχομεν,
Want de andere dingen, zoveel als wij hebben,
καὶ πρὸς τὰ οἷά τε ἦν
en bovendien die dingen waarvan het mogelijk was
ἐξευρόντας παρέχειν,
na ze gevonden te hebben te verschaffen,
πάντα ὑμῖν πάρεστι,
dat alles is voor jullie aanwezig,
καὶ δὴ καὶ τόδε τὸ πάντων μέγιστον,
en in het bijzonder dat wat van alles het grootste is:
τάς τε ἑωυτῶν μητέρας
onze eigen moeders
καὶ τὰς ἀδελφεὰς ἐπιδαψιλευόμεθα ὑμῖν,
en onze zussen schenken wij nog daarbij aan jullie.
ὡς παντελέως μάθητε
Opdat jullie volledig beseffen
τιμώμενοι πρὸς ἡμέων
dat jullie geëerd worden door ons
τῶν περ ἐστὲ ἄξιοι,
juist daarin waarin jullie dat waardig zijn;
πρὸς δὲ καὶ βασιλέι
bericht bovendien ook aan de koning
τῷ πέμψαντι ἀπαγγείλητε
die jullie gezonden heeft
ὡς ἀνὴρ Ἕλλην
dat een Griekse man,
Μακεδόνων ὕπαρχος
stadhouder van de Makedoniërs
εὖ ὑμέας ἐδέξατο
jullie goed heeft onthaald
καὶ τραπέζῃ καὶ κοίτῃ.»
zowel aan tafel als in bed.”
[5] ταῦτα εἴπας ὁ Ἀλέξανδρος
Toen Alexander dat gezegd had
παρίζει Πέρσῃ ἀνδρὶ
deed hij zitten naast een Perzische man
ἄνδρα Μακεδόνα ὡς γυναῖκα τῷ λόγῳ·
een Makedonische man als een vrouw zogenaamd;
οἳ δέ, ἐπείτε σφέων οἱ Πέρσαι ψαύειν ἐπειρῶντο,
en zij, toen de Perzen hen probeerden aan te raken,
διεργάζοντο αὐτούς.
doodden hen.
(Koning Darius stuurde mensen om deze zaak uit te zoeken. Alexander slaagde er in hen om te kopen, zodat de zaak in de doofpot verdween.)
Op dit artikel kan niet gereageerd worden.