Go to content Go to navigation Go to search

De Lage Landen · Mar 9, 09:48 PM by Ad van den Ende

Van de kunstenaars van de Lage landen zijn in de vijftiende eeuw slechts ongeveer 600 tekeningen bewaard gebleven; dat zijn er veel minder dan de tekeningen die van Italiaanse kunstenaars in de vijftiende eeuw bewaard zijn gebleven. Met name van de grote kunstenaars zijn weinig tekeningen bewaard gebleven.
Een paar tekeningen worden toegeschreven aan Rogier van der Weyden, Petrus Christus en Hugo van der Goes. De eerste grote kunstenaars die het nageslacht een aanzienlijk getekend oeuvre hebben nagelaten zijn Jeroen Bosch en Gerard David. Zij werkten in het einde van de vijftiende en het begin van de zestiende eeuw.

Een van de twee tekeningen die van Jan van Eyck bewaard zijn gebleven is het portret van een onbekende man ca. 1435-40.
Dit was mogelijk een voorstudie van het schilderij van kardinaal
Niccolò Albergati

Jan van Eyck streefde er naar met een reeks van lijnen de juiste contouren van de kin en de kraag vast te leggen. Langs de onderkant en rechts tekende hij rechte lijnen om de verhoudingen van de compositie aan te passen aan die van het schilderij. Het gezicht tekende hij nauwkeurig, de rest schetste hij ruwweg. Links maakte hij aantekeningen over de te gebruiken kleuren. Tenslotte bracht hij in het gezicht subtiele veranderingen van licht en donker aan door een dicht systeem van diagonale arceringen. Deze tekenstijl bleek moeilijk na te volgen.

In Italië was gekleurd papier erg geliefd, in het Vlaanderen van de vijftiende eeuw niet. Deze kunstenaars prefereerden metaalpunt op wit of roomkleurig wit papier. Vóór Jeroen Bosch waren de meeste Nederlandse tekeningen gehele of gedeeltelijke kopieën van andere kunstwerken. Men zag tekenen als een middel om exact te reproduceren. Tekeningen waren bijna nooit bedoeld om een artistiek probleem op te lossen.

Het portret van een vrouw wordt toegeschreven aan Rogier van der Weyden. Zijn kunst wordt gekenmerkt door nauwkeurigheid en elegantie. Hij bereikte het gladde van het gezicht door lagen kruis-arcering, waarvan sommige de ronding van het gezicht volgen.

Deze tekening dateert ongeveer uit dezelfde tijd als het ‘portret van een man’ van Jan van Eyck. Die tekening toont een schilderachtig licht-donker. Dit was moeilijk na te volgen. In het ‘portret van een vrouw’ zien we sterke lijnen. Deze stijl werd wel populair; hij kon gemakkelijk worden vertaald in lijnen die door een burijn gegraveerd werden.

Op dit artikel kan niet gereageerd worden.