Landhuizen langs de Vecht · 3646 dagen geleden by Ad van den Ende
Tot de vroege middeleeuwen was de Vechtstreek nauwelijks bewoond. Door de uitgestrekte veenmoerassen was het gebied ongeschikt voor bewoning door de vroege mens. De oudste sporen van kleine nederzettingen en landbouw in de Vechtstreek zijn gevonden op de oeverwallen en stammen uit de IJzertijd (ca 800-50 v. Chr.).
In de Gouden Eeuw lieten veel rijke Amsterdammers een buitenplaats langs de Vecht bouwen. Ze verruilden de stad voor een landelijke omgeving. Om de buitenhuizen lieten zij tuinen en parken aanleggen. Op de buitenplaatsen werd vaak ook een koetshuis, oranjerie of theekoepel gebouwd.
Houd steeds de Vecht aan je rechterhand. Fiets ook steeds – behalve in Maarssen – zo dicht mogelijk langs de Vecht.
I. Van Breukelen naar Vreeland
Bij afslag 8 van de A2 ligt, richting Beukelen, een groot parkeerterrein. Na de brug over het Amsterdam-Rijnkanaal kom je bij een rotonde. Ga daar linksaf en volg deze weg (de Straatweg, N 402) richting Nieuwersluis. Je komt langs het gezellige marktplein van Breukelen.
Breukelen
De prediker Bonifatius zou in Attingahem (mogelijk Breukelen) rond 720 een houten kerkje gewijd aan Sint Pieter, hebben gesticht. De oudste delen van het huidige stenen kerkgebouw (koor en transept) dateren uit de 15de eeuw. De familie van Atto bouwde een versterkt huis dat Breukelerhof heette. Deze naam ging later over op het dorp. In 953 kwam het gebied, dat intussen in handen van de Duitse koning was overgegaan, onder bestuur van de bisschop van Utrecht.
In de 12e eeuw werd een tolbrug over de Vecht gelegd. In 1488 leed het dorp veel in de oorlog tussen de Stichts Utrecht en aartshertog Maximiliaan I van Oostenrijk. Hetzelfde herhaalde zich in 1672 bij de strijd tussen de Staten van Holland en Lodewijk XIV van Frankrijk.
Het stadsdeel Brooklyn van de Amerikaanse stad New York is naar Breukelen genoemd. Destijds heette het Breuckelen.
Vechtvliet (Nieuw Hoogerlust 204)
Vechtvliet is als landhuis naar ontwerp van de bekende architect Philips Vingboons rond 1670 gebouwd voor een Amsterdamse koopman. In de 18e eeuw is het hoofdgebouw ingrijpend verbouwd. Ignatius van Logteren vervaardigde omstreeks 1730 de twee beelden die vandaag de dag aan weerszijden van de voorgevel staan en Atalante en Meleager voorstellen.
Nieuwersluis
Nieuwersluis is gebouwd rondom een sluis tussen de rivieren de Vecht en de Angstel.
In de oorlog tegen de Spanjaarden had Nieuwersluis een fort gekregen en in 1672 hield het fort stand tegen de oprukkende Franse legers. Vanaf 1673 maakte Nieuwersluis deel uit van de versterking van de Hollandse Waterlinie.
Ga niet over de brug. Als het jaagpad, voorbij Nieuwersluis, open is voor fietsers volg je dat tot Vreeland.
Nieuwerhoek
Nieuwerhoek is ruwweg rond 1625 gesticht door de Amsterdamse koopmansfamilie Van Hoek.
Vandaag de dag bestaat de buitenplaats uit meerdere rijksmonumenten waaronder het hoofdgebouw met een vrijwel gelijke voor- en achtergevel. Hoewel in de loop der tijd aangepast, is het oorspronkelijke hoofdgebouw vrij gaaf bewaard gebleven.
Vegtlust 106 (Oud Over 3) rivierzijde
Van 1827 tot 1852 bewoonde de familie Van Reenen Vegtlust.
Loenen
De eerste vermelding van Loenen dateert uit het jaar 953. In een oorkonde uit dat jaar schenkt koning Otto I aan de St.-Maartenskerk te Utrecht landerijen, gelegen te Loenen aan de Vecht, welke voorheen een zekere graaf Hatto hadden toebehoord: “terram, quam Hatto comes in Lona habuit”.
In 1426 bleef een strijd om het bisschopsambt in Utrecht ook voor Loenen niet zonder gevolgen. Bij de Vecht vond een veldslag plaats, waarbij minstens 17 doden vielen.
Dorp Loenen
Korenmolen “De Hoop” in Loenen
Glashut
Een glashut (Duits: Glashütte) is de voorloper van de glasfabriek.
Glashutten bevonden zich aanvankelijk in bosgebieden, aangezien de toen voor de glasfabricage benodigde potas veel hout vergde. Het stoken van de ovens vergde eveneens veel hout. Deze oorspronkelijke glashutten verplaatsten zich als de houtvoorraad in de directe omgeving uitgeput raakte.
Van ongeveer 1811 tot 1900 was ook langs de Vecht een keine glasfabriek in bedrijf. De (voornamelijk Duitse) arbeiders woonden in achttien huisjes langs de Vecht.
Vreeland
Op de plek van het huidige Vreeland lag waarschijnlijk al rond de 7e/8e eeuw de nederzetting ‘Dorssen’ (of Dorsken/Dursken).
Rond 1253 werd het slot ‘Vredelant’ gebouwd in opdracht van de Utrechtse bisschop Hendrik van Vianden, op de grens van het bisdom Utrecht en het graafschap Holland. Hij wilde aan de ene kant de leenmannen van Holland in bedwang houden, aan de andere kant wilde hij voorkomen dat er een tol zou worden geheven op de Vecht. Dit was van groot belang, want veel handel werd gedreven via de Vecht die voor Utrecht de verbinding vormde met de voormalige Zuiderzee en de Oostzee.
De bouw van het kasteel bracht veel bedrijvigheid met zich mee en al gauw groeide er een kleine nederzetting met ambachtslieden, een smid, een herbergier, etc. De bisschop was daar erg tevreden over en hij gaf deze nederzetting al in 1265 stadsrechten (nog eerder dan Amsterdam).
Brug in Vreeland
Vreeland: huizen langs de Vecht
Weggetje in Vreeland
