Meesterwerken van de Griekse beeldhouwkunst · 6407 dagen geleden by Ad van den Ende
Bronnen:
Meisterwerke der Plastik – Hans Koepf – Stuttgart, 1969
Eeuwige Schoonheid – E.H.Gombrich – Weesp, 1984
Pallas, Griekse taal en cultuur. Elly Jans e.a., Leeuwarden, 2001
Korè
In 479 v.Chr. veroverden de Perzen Athene, en vernietigden zij alle beelden op de Akropolis. Bij de wederopbouw gebruikten de Atheners dit puin om het plateau van de Akropolis te egaliseren. Ook dit beeld werd tussen het ‘Perzenpuin’ gevonden, en dateert dus van vóór 479 v. Chr. Dit beeld dateert waarschijnlijk van rond 530 v. Chr.
De houding is nog strak naar voren gericht; toch zien we ook hier al de glimlach verschijnen; het beeld heeft een individueel karakter.
Beeld van het grafmonument van Croesus
530-520 v. Chr.
Dit beeld straalt zelfbewustzijn uit. Er is geen aarzeling. Het lijkt of de mens triomfeert over de dood. We zien hier nog het strakke van de voortijd; in het hoofd zien we toch al individuele kenmerken.
De godin Athena
Rond 510 v. Chr.
Dit beeld stond in het midden van de geveldriehoek aan de voorkant van de Aphaiatempel op het eiland Aegina. Links en rechts van haar werd de strijd om Troje voorgesteld. Temidden van dit strijdgewoel straalt zij een soevereine rust uit.
Korè
Voor 480 v. Chr.
Dit is een vroeg voorbeeld van het klassieke schoonheidsideaal. Het heeft nog elementen van de archaïsche, strenge stijl: de haarlokken zijn nog symmetrisch rond het voorhoofd gedrapeerd. Over de borst lopen de haarlokken minder symmetrisch. De armhouding is asymmetrisch; dit wordt door de asymmetrische behandeling van het kleed weer in evenwicht gebracht.
Apollo – Olympia
Rond 460 v. Chr.
Op de westgevel van de tempel van Olympia wordt de strijd tussen de Lapithen en de Kentauren uitgebeeld. De laatsten zijn te gast op het bruiloftsfeest van de Lapithenkoning, maar vergrijpen zich aan de bruid en de andere vrouwen. De Kentauren worden afgebeeld als wilde natuurkrachten; de Lapithen als mensen die opkomen voor de handhaving van de wetten. Apollo staat aan hun kant; hij schenkt hun met een weids gebaar de overwinning.
De wagenmenner
Brons, Delphi, rond 470 v. Chr.
De meeste bronzen beelden zijn in de loop van de tijd omgesmolten; dit is een van de weinige die zijn overgebleven. De ogen zijn gevuld met gekleurde steenmassa. “Aan het haar, de ogen en de lippen was enig verguldsel, wat een rijker en warmer effect aan het hele gezicht gaf (…) Wij weten niet of de wagenmenner goed ‘leek’ (…) het is zeer zeker een overtuigend beeld van een menselijk wezen, wonderbaarlijk in zijn eenvoud en schoonheid.” (Gombrich)
Meisje dat op de fluit speelt
Rond 460 v. Chr.
Er is wel nauwelijks een voorbeeld te bedenken van Griekse beeldhouwkunst dat meer charme uitstraalt dan dit fluitspelende meisje. Alle lichaamsdelen zijn ontspannen; het kussen plooit zich soepel om haar lichaam.
Stervende dochter van Niobe – Rond 440 v. Chr.
Volgens de antieke sage had Niobe, die veertien kinderen had, zich de toorn op de hals gehaald van de jaloerse godin Leto, die maar twee kinderen had. Leto liet alle kinderen van Niobe – zeven meisjes en zeven jongens – doden. Hier zien we het ogenblik waarop deze dochter met een pijl in de rug wordt geschoten. Zij grijpt naar haar schouder en zinkt op haar knieën. Het gewaad valt van haar lichaam.
Dit beeld wordt beschouwd als een van de indrukwekkendste Griekse beeldhouwwerken.
Discuswerper – Myron Rond 450 v. Chr.
We zien de atleet hier op het moment dat hij op het punt staat de discus te werpen. We zien de romp van voren, en de armen en benen van opzij. Zo deden de Egyptische beeldhouwers het ook. Maar bij Myron zien we geen stijve pop. Bij hem is er een heel geloofwaardige voorstelling van een mens in beweging ontstaan. Je kunt zeggen dat Myron ‘de beweging veroverd heeft’, “zoals de schilders van zijn tijd de ruimte veroverd hebben”. (Gombrich)
Ruiter – Werkplaats van Feidias, 438 – 432 v. Chr.
Nikè die haar sandalen losmaakt – 410 – 409 v. Chr.
Grafmonument van Theano – Rond 380 v. Chr.
Alexandersarcofaag – Rond 330 v. Chr.
Jonge man uit de zee bij Antikythera
School van Lysippus – Rond 350 tot 340 v. Chr.
Worstelaars
Uit de school van Lysippus – Rond 300 v. Chr.
Via e-mail is je commentaar welkom.
