Het begin van de tweede Punische oorlog · 5512 dagen geleden by Ad van den Ende
[1] In parte operis mei licet mihi praefari,
In (dit) deel van mijn werk mag ik aankondigen,
quod in principio summae totius
dat wat in het begin van (hun) hele werk
professi plerique sunt rerum scriptores,
de meest geschiedschrijvers verklaard hebben,
bellum maxime omnium memorabile
dat ik de oorlog die het meest gedenkwaardige (is) van alle
quae unquam gesta sint
die ooit gevoerd zijn
me scripturum,
zal beschrijven,
quod Hannibale duce Carthaginienses
die de Carthagers, onder leiding van Hannibal,
cum populo Romano gessere.
met het Romeinse volk hebben gevoerd.
Nam neque validiores opibus
Want met sterkere machtsmiddelen
ullae inter se civitates
zijn nooit staten
gentesque contulerunt arma
noch volken een oorlog met elkaar begonnen
neque his ipsis tantum unquam virium
en nooit stonden hun zoveel strijdkrachten
aut roboris fuit;
of kracht ter beschikking;
et haud ignotas belli artes
en volstrekt geen onbekende oorlogstactieken
inter sese
pasten ze op elkaar toe,
sed expertas
maar die ze hadden uitgeprobeerd
primo Punico conferebant bello,
in de eerste Punische oorlog,
et adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit
en de oorlog was zo vol wisselende krijgskansen en twijfelachtig
ut propius periculum fuerint
dat zij het dichtst bij de ondergang zijn geweest
qui vicerunt.
die overwonnen hebben.
Odiis etiam prope maioribus
Ze hebben ook bijna met grotere haatgevoelens
certarunt quam viribus,
gestreden dan strijdmachten;
Romanis indignantibus quod
De Romeinen waren verontwaardigd omdat
victoribus victi
de overwonnenen tegen de overwinnaars
ultro inferrent arma,
toch weer de wapens opnamen,
Poenis quod
De Puniërs omdat zij van mening waren
superbe avareque
dat zij, overwonnenen, hoogmoedig en hebzuchtig
crederent imperitatum victis esse.
overheerst waren.
Fama est etiam Hannibalem
Het verhaal gaat ook dat Hannibal,
annorum ferme novem,
bijna negen jaar oud,
pueriliter blandientem patri Hamilcari
toen hij op kinderlijke manier zijn vader Hamilcar
ut duceretur,
vleiend vroeg dat hij hem mee zou nemen
in Hispaniam cum
naar Spanje toen deze,
perfecto Africo bello
na de oorlog in Afrika tot een goed einde te hebben gebracht,
exercitum eo traiecturus
op het punt zijn leger daarheen oover te brengen,
sacrificaret, altaribus admotum
een offer zou brngen, naar het altaar gebracht
tactis sacris
onder aanraking van het heilige
iure iurando adactum se
oner ede gezworen heeft dat hij
cum primum posset
zodra hij de gelegenheid zou krijgen
hostem fore populo Romano.
een vijand zou worden van het Romeinse volk.
Angebant ingentis spiritus virum
Hem, een man van geweldige trots, griefde
Sicilia Sardiniaque amissae:
het verlies van Sicilië en Sardinië;
nam et Siciliam
want (hij was van mening dat) én Sicilië
nimis celeri desperatione rerum
door een al te snelle wanhoop over de situatie
concessam et Sardiniam
opgegeven was en dat Sardinië
inter motum Africae
tijdens de opstand in Afrika
fraude Romanorum,
door bedrog van de Romeinen,
stipendio etiam insuper imposito,
waarbij er ook nog eens schatting was opgelegd,
interceptam.
was weggekaapt.
[2] His anxius curis
Door deze zorgen gekweld
ita se Africo bello
heeft hij zich zo gedragen in de oorlog in Afrika,
quod fuit sub recentem Romanam pacem
die gevoerd werd onmiddellijk na de vrede met Rome,
per quinque annos,
vijf jaar lang,
ita deinde novem annis in Hispania
en vervolgens negen jaar in Spanje
augendo Punico imperio gessit
waarbij hij de Punische macht uitbreidde,
ut appareret maius eum
dat duidelijk werd dat hij een grotere oorlog
quam quod gereret agitare in animo bellum et,
dan die hij voerde in de zin had en dat,
si diutius vixisset,
als hij langer geleefd had
Hamilcare duce Poenos
de Puniërs onder aanvoering van Hamilcar
arma Italiae inlaturos fuisse
de oorlog aan Italië hadden aangedaan,
quae Hannibalis ductu intulerunt.
die zij (nu) onderleiding van Hannibal begonnen.
