Kyros werft een leger · 5871 dagen geleden by Ad van den Ende
[1.1.4] ὁ δ᾽ ὡς ἀπῆλθε 1 κινδυνεύσας
Toen hij weg was gegaan, na in gevaar te zijn geweest
καὶ ἀτιμασθείς,
en smadelijk te zijn behandeld,
βουλεύεται 2 ὅπως
overlegde hij op welke manier hij
μήποτε ἔτι ἔσται ἐπὶ τῷ ἀδελφῷ,
nooit meer in de macht van zijn broer zou raken,
ἀλλά, ἢν δύνηται 3, βασιλεύσει ἀντ᾽ ἐκείνου.
maar, als hij kon, koning zou zijn in diens plaats.
Παρύσατις μὲν δὴ ἡ μήτηρ ὑπῆρχε τῷ Κύρῳ,
Parysatis, de moeder, was op de hand van Kyros
φιλοῦσα αὐτὸν μᾶλλον
omdat ze meer van hem hield
ἢ τὸν βασιλεύοντα Ἀρταξέρξην.
dan van Artaxerxes, die koning was.
1. ἀπερχομαι = weggaan
2. βουλεύομαι = overwegen; besluiten; overleggen
3. δύναμαι = kunnen
[1.1.5] ὅστις δ᾽ ἀφικνεῖτο τῶν παρὰ βασιλέως πρὸς αὐτὸν
Ieder die uit de omgeving van de koning bij hem kwam,
πάντας οὕτω διατιθεὶς 1 ἀπεπέμπετο
hen allen liet hij gaan na hen zo behandeld te hebben
ὥστε αὐτῷ μᾶλλον φίλους εἶναι ἢ βασιλεῖ.
dat ze hem meer genegen waren dan de koning.
καὶ τῶν παρ᾽ ἑαυτῷ δὲ βαρβάρων ἐπεμελεῖτο 2
En hij zorgde er voor dat de Perzen uit zijn ambtsgebied
ὡς πολεμεῖν τε ἱκανοὶ εἴησαν καὶ εὐνοϊκῶς ἔχοιεν 3 αὐτῷ.
geschikt werden om te vechten en hem goedgezind waren.
1. διατιθημι = in een toestand brengen
2. ἐπεμελομαι τινοσ = voor iemand zorgen
3. εὐνοϊκῶς ἔχω = goedgezind zijn
[1.1.6] τὴν δὲ Ἑλληνικὴν δύναμιν ἥθροιζεν
Het Griekse leger bracht hij bij elkaar
ὡς μάλιστα ἐδύνατο ἐπικρυπτόμενος,
op een zo geheime manier als hij maar kon,
ὅπως ὅτι ἀπαρασκευότατον λάβοι βασιλέα.
opdat hij de koning zo onvoorbereid mogelijk aan zou vallen.
ὧδε οὖν ἐποιεῖτο τὴν συλλογήν.
Op de volgende manier voerde hij de werving uit.
ὁπόσας εἶχε φυλακὰς ἐν ταῖς πόλεσι
Overal waar hij garnizoenen had in de steden
παρήγγειλε τοῖς φρουράρχοις ἑκάστοις
beval hij alle commandanten
λαμβάνειν ἄνδρας Πελοποννησίους
Peloponnesische mannen aan te nemen,
ὅτι πλείστους καὶ βελτίστους,
zo veel en dapper mogelijk,
ὡς ἐπιβουλεύοντος Τισσαφέρνους ταῖς πόλεσι.
zogenaamd omdat Tissaphernes die steden belaagde.
καὶ γὰρ ἦσαν αἱ Ἰωνικαὶ πόλεις Τισσαφέρνους τὸ ἀρχαῖον
Want oorspronkelijk waren de Ionische steden van Tissaphernes,
ἐκ βασιλέως δεδομέναι 1,
door de koning gegeven,
τότε δὲ ἀφειστήκεσαν 2 πρὸς Κῦρον
daarna waren ze echter overgelopen naar Kyros,
πᾶσαι πλὴν Μιλήτου·
alle behalve Milete.
1. διδωμι = geven
2. ἀφισταμαι = zich verwijderen; afvallen
[1.1.7] ἐν Μιλήτῳ δὲ Τισσαφέρνης προαισθόμενος
Toen Tissaphernes in Milete bemerkte
τὰ αὐτὰ ταῦτα βουλευομένους
dat mensen hetzelfde beraamden,
ἀποστῆναι πρὸς Κῦρον,
(namelijk) over te lopen naar Kyros,
τοὺς μὲν αὐτῶν ἀπέκτεινε τοὺς δ᾽ ἐξέβαλεν.
doodde hij sommigen van hen, en anderen verbande hij.
ὁ δὲ Κῦρος ὑπολαβὼν 1 τοὺς φεύγοντας 2
Kyros nam de vluchtelingen op,
συλλέξας 3 στράτευμα
en na een leger verzameld te hebben
ἐπολιόρκει Μίλητον καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν
belegerde hij Milete zowel te land als ter zee
καὶ ἐπειρᾶτο κατάγειν τοὺς ἐκπεπτωκότας.
en probeerde hij de bannelingen terug te brengen.
καὶ αὕτη αὖ ἄλλη πρόφασις ἦν αὐτῷ
En dit was weer een ander voorwendsel voor hem
τοῦ ἁθροίζειν στράτευμα.
om een leger bijeen te brengen.
1. ὑπολαμβανω = opnemen, opvatten; antwoorden
2. φεύγω = vluchten, ontkomen; op de vlucht zijn, balling zijn;
3. συλλέγω = verzamelen
[1.1.8] πρὸς δὲ βασιλέα πέμπων
Naar de koning zond hij (een bode)
ἠξίου 1 ἀδελφὸς ὢν αὐτοῦ
met de wens dat hij, omdat hij zijn broer was,
δοθῆναι οἷ ταύτας τὰς πόλεις
begiftigd zou worden met die steden
μᾶλλον ἢ Τισσαφέρνην ἄρχειν αὐτῶν,
in plaats dat Tissaphernes daarover heerste,
καὶ ἡ μήτηρ συνέπραττεν αὐτῷ ταῦτα·
en zijn moeder werkte daarin met hem mee.
ὥστε βασιλεὺς τὴν μὲν πρὸς ἑαυτὸν ἐπιβουλὴν
Zodat de koning het complot tegen hem
οὐκ ᾐσθάνετο, 2
niet merkte,
Τισσαφέρνει δ᾽ ἐνόμιζε πολεμοῦντα αὐτὸν
en meende dat hij vanwege de oorlog tegen Tissaphernes
ἀμφὶ τὰ στρατεύματα δαπανᾶν·
de legers onderhield.
ὥστε οὐδὲν ἤχθετο 3
Zodat hij zich in het geheel niet ergerde
αὐτῶν πολεμούντων.
dat zij elkaar beoorloogden.
καὶ γὰρ ὁ Κῦρος ἀπέπεμπε
Want Kyros stuurde
τοὺς γιγνομένους δασμοὺς βασιλεῖ
de belastingopbrengst aan de koning
ἐκ τῶν πόλεων ὧν Τισσαφέρνους ἐτύγχανεν ἔχων.
uit de steden die Tissaphernes had gehad.
1. ἀξιοω = wensen
2. αἴσθανομαι = bemerken
2. ἀχθομαι = zich ergeren
[1.1.9] ἄλλο δὲ στράτευμα αὐτῷ συνελέγετο
Een ander leger werd voor hem geworven
ἐν Χερρονήσῳ
op de Chersonesus
τῇ κατ᾽ ἀντιπέρας Ἀβύδου τόνδε τὸν τρόπον.
tegenover Abydos, en wel op de volgende manier.
Κλέαρχος Λακεδαιμόνιος φυγὰς ἦν·
Klearchos was een Lakedaemonische balling
τούτῳ συγγενόμενος 1 ὁ Κῦρος ἠγάσθη 2 τε αὐτὸν
Toen Kyros hem eens ontmoette bewonderde hij hem
καὶ δίδωσιν αὐτῷ μυρίους δαρεικούς.
en gaf hij hem tienduizend darieken. 3
1. συγγιγνομαι τινι = samenkomen met iemand
2. αγαμαι = iets “te” vinden: bewonderen; zich ergeren
3. δαρεικος = Perzische munt, met afbeelding van Darius.
ὁ δὲ λαβὼν τὸ χρυσίον
Deze nam het goud aan
στράτευμα συνέλεξεν ἀπὸ τούτων τῶν χρημάτων
en wierf een leger voor dat geld
καὶ ἐπολέμει ἐκ Χερρονήσου ὁρμώμενος
en bestreed, vanuit de Chersonesos oprukkend,
τοῖς Θρᾳξὶ
de Thrakiërs
τοῖς ὑπὲρ Ἑλλήσποντον οἰκοῦσι
die aan de overzijde van de Hellespont wonen
καὶ ὠφέλει τοὺς Ἕλληνας·
en was (zo) nuttig voor de Grieken.
ὥστε καὶ χρήματα συνεβάλλοντο αὐτῷ
Zodat ook zij geld voor hem bijeenbrachten
εἰς τὴν τροφὴν τῶν στρατιωτῶν
voor het onderhoud van de soldaten,
αἱ Ἑλλησποντιακαὶ πόλεις ἑκοῦσαι.
de steden aan de Hellespont, uit vrije wil.
τοῦτο δ᾽ αὖ οὕτω τρεφόμενον 1 ἐλάνθανεν 2
Zo werd ook dat leger heimelijk op de been gehouden
αὐτῷ τὸ στράτευμα.
voor hem .
1. τρεφω = voeden; opvoeden; onderhouden
2. λάνθανω = verborgen zijn, onopgemerkt blijven
Kyros weet nog enkele andere aanvoerders voor zijn zaak te winnen.
