Inleiding · 6566 dagen geleden by Ad van den Ende
De tekst is een samenvatting van: “Wereld van Vroomheid en Satire”
O.l.v. prof. Dr. J.K.Steppe, mmv dr.M.Smeyers en J.Lauwerys
(De Vroente/Kasterlee)
Dit boek gaat over middeleeuwse, voornamelijk profane beeldhouwkunst in hout, uitgevoerd op de zittertjes van koorbanken.
Er is reden voor bewondering, naast verwondering. De kerken zijn ware musea van middeleeuwse sculptuur.
“De kunst van de zuidelijke Nederlanden is op dat ogenblik toonaangevend in geheel West-Europa en het zijn onze beeldsnijders, schilders, geelgieters en tapijtwevers die het Herfsttij der Middeleeuwen opkleuren met de ontroerende godsdienstzin en de gulle lach van ons volk. Het snijwerk dat de laat-middeleeuwse koorbanken versiert, is een typische uiting van deze dubbele geesteshouding die kenmerkend is voor de gehele middeleeuwen, maar die bij ons in de 15de en in de eerste helft van de 16de eeuw een ongemeen hoge intensiteit bereikt en een eigen nationaal karakter vertoont.
Enerzijds een wereld van diepgevoelde en mystieke devotie waarin het heilige op zeer menselijke en haast vertrouwelijke wijze benaderd wordt, en anderzijds (…) een profane en volkse wereld waarin de wijsheid van de volksmens opklinkt, zijn ongebreidelde fantasie, zijn lach en zijn spot. De snijders van deze koorbanken zijn geestverwanten van een Jeroen Bosch en een Pieter Breugel, van een Rabelais (…). Het samengaan van deze dubbele wereld maakt van deze koorbanken een uniek tijdsdocument.”
Rampen voor de koorbanken: de beeldenstorm, de Franse revolutie. In de 17de en 18de eeuw werden oud-gotische koorbanken als minderwaardig beschouwd, en vervangen door barokke. Met de officiezingende geestelijkheid verdwenen ook hun koorbanken. De Engelsen hebben veel opgekocht! (“Gothic Revival”)
Voorbeelden van Maaslandse gotiek vinden we in de Sint-Kruiskerk en de Sint-Jacobskerk te Luik; in Waulsort, Soumagne, Hastières en Walcourt.
In Hoogstraten en in de Sint-Gertrudis te Leuven vinden we koorbanken uit de eerste helft van de 16de eeuw. “Zij blijven in vorm en versiering nog trouw aan de gotiek.”
