In het huis van Pomponianus · 5496 dagen geleden by Ad van den Ende
12 Stabiis erat
Hij (Pomponianus) was in Stabiae,
diremptus sinu medio
gescheiden (van Misene) door de baai er tussen
( nam sensim circumactis curvatisque litoribus
(want doordat de kusten flauw gebogen en gekromd waren
mare infunditur );
stroomt de zee er binnen);
ibi quamquam nondum periculo appropinquante,
daar, hoewel het gevaar nog niet naderbij kwam,
conspicuo tamen
maar toch duidelijk zichtbaar was
et cum cresceret proximo,
en, daar het toenam, naderbij kwam,
sarcinas contulerat in naves,
had hij de bagage in schepen geladen,
certus fugae
vastbesloten tot de vlucht
si contrarius ventus resedisset.
als de tegenwind zou zijn gaan liggen.
Quo tunc avunculus meus secundissimo
Mijn oom, met deze voor hem zeer gunstige (wind)
invectus,
naar hem (Pomponianus) toegevaren,
complectitur trepidantem
omhelst hem, terwijl hij trilt van angst,
consolatur hortatur,
en hij troost hem en spreekt hem moed in,
utque timorem eius
en opdat hij diens angst
sua securitate leniret,
door zijn onbezorgdheid zou verminderen,
deferri in balineum iubet;
geeft hij opdracht naar de badkamer gebracht te worden.
lotus accubat cenat,
opgefrist gaat hij aanliggen, eet hij
aut hilaris aut (quod aeque magnum),
ófwel vrolijk, ófwel (wat even groots is),
similis hilari.
zogenaamd vrolijk.
13 Interim e Vesuvio monte
Ondertussen lichtten uit de berg Vesuvius
pluribus locis latissimae flammae
op meerdere plaatsen zeer brede vlammen
altaque incendia relucebant,
en hoge branden op,
quorum fulgor et claritas
waarvan de gloed en de helderheid
tenebris noctis excitabatur.
door de duisternis van de nacht werden versterkt.
Ille agrestium trepidatione
Hij (Plinius) bleef herhalen dat door paniek van de boeren
ignes relictos
de branden die zij achtergelaten hadden
desertasque villas per solitudinem ardere
en de verlaten villa’s in eenzaamheid brandden,
in remedium formidinis dictitabat.
om de angst (van Pomponianus) weg te nemen.
Tum se quieti dedit
Toen gaf hij zich over aan rust
et quievit verissimo quidem somno;
en hij rustte in een inderdaad zeer echte slaap;
nam meatus animae,
want zijn ademhaling
qui illi propter amplitudinem corporis
die door de omvang van zijn lichaam
gravior et sonantior erat,
tamelijk zwaar en luidruchtig was,
ab iis qui limini obversabantur audiebatur.
werd door hen, die zich bij de drempel ophielden, gehoord.
14 Sed area ex qua diaeta adibatur
Maar de binnenplaats vanwaar de woonkamer werd betreden
ita iam cinere
was al zo, door de as
mixtisque pumicibus oppleta surrexerat,
en de daarmee vermengde puimstenen gevuld, omhooggekomen
ut si longior in cubiculo mora,
dat, als het oponthoud in de slaapkamer langer (zou duren)
exitus negaretur.
het er uit gaan niet meer mogelijk zou zijn.
Excitatus procedit,
Wakker gemaakt kwam hij tevoorschijn,
seque Pomponiano
en voegde hij zich weer bij Pomponianus
ceterisque qui pervigilaverant reddit.
en de anderen die wakker waren gebleven.
15 In commune consultant,
Gezamenlijk overleggen ze,
intra tecta subsistant
of ze binnenshuis zouden blijven
an in aperto vagentur.
of zich in de open lucht begeven.
Nam crebris
Want door de herhaaldelijke
vastisque tremoribus
en hevige aardschokken
tecta nutabant,
zwaaide het huis heen en weer,
et quasi emota sedibus suis
en als het ware losgeraakt van zijn fundamenten
nunc huc
leek het zich nu eens hierheen
nunc illuc abire aut referri videbantur.
dan weer daarhen te verplaatsen of terug te keren.
16 Sub dio rursus
In de open lucht werd anderzijds
quamquam levium exesorumque pumicum
van puimstenen, hoe licht en poreus ook,
casus metuebatur,
het vallen gevreesd;
quod tamen periculorum collatio
dit heeft toch de vergelijking van gevaren
elegit;
de voorkeur gegeven;
et apud illum
En bij hem overwon
quidem ratio rationem,
het ene argument zeker het andere,
apud alios timorem timor vicit.
bij de anderen overwon de ene vrees de andere.
Cervicalia capitibus imposita
Hoofdkussens, op hun hoofd gelegd,
linteis constringunt;
binden ze met stukken linnen vast;
id munimentum adversus incidentia fuit.
Dit was een bescherming tegen alles wat viel.
