Rembrandt en Vermeer · Feb 26, 08:57 PM by Ad van den Ende
Rembrandt 1606 – 1669
Rembrandt maakte deel uit van de welgestelde middenklasse. Deze groep had belangstelling voor kunst. Hij werd beïnvloed door Caravaggio.
In zijn eerste periode (1625-1641) schilderde hij voornamelijk portretten en religieuze werken.
Jeremia treurt over de verwoesting van Jeruzalem 1630
“Het geldt als ‘een van de allerbeste werkstukken uit Rembrandts late Leidse jaren.’ (Wikipedia)
De anatomische les 1632
Het was gebruikelijk dat bij groepsportretten de personen keurig op een rij werden gezet. Rembrandt doet dat anders: hij plaatst de personen in een driehoek. Allen kijken geïnteresseerd naar wat dokter Tulp laat zien.
Het – lijkbleke – lichaam is in sterke verkorting weergegeven, zodat het onderdeel blijft van de groep.Het feit dat de jonge Rembrandt deze opdracht kreeg geeft aan dat hij al jong zeer gerespecteerd werd.
Rembrandt en Saskia ca 1635
Rembrandt schilderde dit schilderij waarschijnlijk kort nadat hij getrouwd was met Saskia. Dit waren zijn gelukkigste jaren. Men neemt aan dat dit schilderij ook moralistisch bedoeld is: de verloren zoon die zijn geld uitgeeft aan wulpse vrouwen.
Haar gezicht straalt jeugd en plezier uit.
Flora ca 1635
Er ligt zoveel nadruk op de bloemen dat hier ongetwijfeld de bloemengodin Flora bedoeld is. In Holland waren in die tijd arcadische onderwerpen erg in trek.
De Nachtwacht 1642
Dit is het bekendste werk van Rembrandt.
Rembrandts werk is een levendige en gedurfde compositie; de schutterij poseert niet in de gebruikelijke statische opstelling maar is afgebeeld tijdens het groeperen. Het doek is een rijk werk; we zien een schitterende combinatie van beweging, licht en kleur. De Nachtwacht is het hoogtepunt van Rembrandts schilderkunst.
Aristoteles met het borstbeeld van Homerus 1653
De grote filosoof uit de oudheid legt hier zijn hand op de buste van de beste dichter uit de oudheid. Dit roept een gevoel op van beschouwing.
Bathsheba met de brief van koning David 1654
Bathsheba was de vrouw van Uria, een soldaat in het leger van David. David verleidde haar en zorgde er voor dat Uria vooraan geplaatst zou worden in het gevecht en zo zou sneuvelen. Ontvangt Bathsheba hier een brief van David, of over het sneuvelen van Uria?
Als dienares neemt Rembrandt een oude vrouw: door het verschil komt de jeugd en schoonheid van Bathsheba nog beter uit.
Dit was een van de belangrijkste naakten uit de latere periode. Het was een zo goed mogelijke weergave van de werkelijkheid. De positieve kanten en de fysieke tekortkomingen worden weergegeven. Voor Rembrandt is het naakt een middel om licht te vangen en weer te geven.
Badende vrouw 1654
De vrije, gedurfde penseelvoering doet vermoeden dat Rembrandt dit voor zijn plezier heeft geschilderd.
In plaats van een penseel heeft Rembrandt een staf in zijn hand: een teken van koninklijke waardigheid. De rijke kleurstelling verhoogt dit effect.
De staalmeesters 1661
Dit is een van Rembrandts belangrijkste werken. Het lijkt of iemand binnen komt. Staalmeesters waren lakenkeurders.
Op het laatste moment heeft hij nog veranderingen aangebracht.
Het Joodse Bruidje 1665
Is dit een dubbelportret of de voorstelling van een bijbels onderwerp: Isaak en Rebecca? Wat kleurgebruik betreft is dit een van Rembrandts hoogtepunten.
Er was een voorspelling dat haar vader door een van Danaë’s kinderen gedood zou worden. Om dit te voorkomen werd zij opgesloten. Maar Zeus werd verliefd op haar en kwam in de vorm van gouden regen naar haar toe. Hun kind doodde inderdaad de vader van Damaë.
Rembrandt vervangt de gouden regen door een fel licht dat het bed en de vrouw verlicht.
Bijbelse voorstellingen
Samson wordt van zijn haren (die hem sterk maken) beroofd.
Een engel voorkomt dat Abraham zijn zoon doodt.
Thuiskomst van de “verloren zoon”.
De Heilige familie met een engel
De overspelige vrouw.
Het Johannesevangelie vermeldt dat schriftgeleerden een vrouw naar Jezus brengen die op heterdaad was betrapt op overspel. Volgens de Joodse wet moest zij gestenigd worden. Jezus moest de straf bepalen. Dan zegt Jezus:
“Wie van u zonder zonden is werpe de eerste steen….”
Een voor een druipen de schriftgeleerden af.
De mate van belichting van elke figuur hangt af van haar of zijn belangrijkheid. Dat zien we aan de belichting en kleding van de vrouw.
Jezus stilt de storm op het meer van Genezaret. Hij is er van overtuigd dat hij, als zoon van God, macht heeft over de wind en de golven.
De kruisafname
Jezus te gast bij de Emmausgangers. Zij herkennen hem aan de manier waarop hij bidt voor het eten. Als zij hem herkennen vlucht Jezus weg.
Jan Vermeer (1632 – 1675)
Hij was de grootste schilder van de laatste generatie van de Gouden Eeuw. De meeste werken zijn weergaven van serene en kalme scènes uit het leven van alledag. Zij ademen een sfeer van tijdloosheid.
Hij had grote invloed op de Hollandse landschapskunst.
Het melkmeisje ca 1658-1661
Vermeer geeft hier de eenvoud van het huishouden weer. De lichtbron bepaalt de compositie. Dit heeft hij overgenomen van Caravaggio. De vrouw gaat geheel op in haar werk. Dit bevordert de intimiteit van het tafereel.
Drinkende dame met een heer ca 1658 – 1660
Dit schilderij heeft een aantal kenmerken die typerend zijn voor Vermeer: één lichtbron, van links; een stoel met de leuning schuin naar de toeschouwer, op de tafel een drukbewerkt kleed, een schilderij aan de muur en verstilde figuren.
De soldaat en het lachende meisje ca 1648 – 1660
Hier zien we een wandkaart aan de muur in plaats van een schilderij.
Het straatje ca. 1660
Mét “Gezicht op Delft” is dit Vermeers meest originele werk.
Zijn tijdgenoot Pieter de Hoogh had een voorkeur voor warm, goudkleurig licht.
Daarentegen hield Vermeer van frisse, zilverachtige helderheid, zoals we zien in dit “straatje”.
Gezicht op Delft 1660
Dit schilderij heeft dezelfde sereniteit als de interieurs van Vermeer. Hij creëert ook hier een interessante compositie op basis van afwisselende lichtintensiteit. Door het sterke contrast tussen de wolken en de door de zon verlichte stad raken de kleuren verzadigd en krijgen het water en de lucht grijsachtige tonen. Dit type lucht was lang kenmerkend voor de landschapskunst in Nederland.
De muziekles ca. 1660 -1665
Op het deksel van het virginaal lezen we (in het Latijn): “Muziek is de begeleidster van vreugde en medicijn tegen smarten.” Geeft de man misschien geen muziekles en maakt hij haar het hof?
Musicerend trio ca. 1660 -1665
Het schilderij rechts aan de muur is “De koppelaarster” van Dirck van Baburen. Is hier meer aan de hand dan het maken van muziek?
De schilderkunst ca. 1665 -1670
We zien een schilder die zich gereed maakt om een model te schilderen. Hij is “‘s Zondags” gekleed. Daarmee tracht Vermeer de waardigheid van de schilderkunst en de vrijheid van creatie weer te geven. Het licht dat van achter het gordijn binnen valt zorgt voor sterke contrasten.
De liefdesbrief ca. 1670
Dit is waarschijnlijk een laat werk van Vermeer, uit de tijd dat hij afscheid nam van het serene van zijn andere werken.
De astronoom
1668
Dit werk vormt één geheel met het schilderij “de Geograaf”. In beide werken is waarschijnlijk dezelfde man afgebeeld.
De geograaf
1669
Op de meeste werken van Vermeer zien we een vrouw afgebeeld; hier een man. De getoonde instrumenten verwijzen naar de wetenschappelijke bezigheden van de man.
:De kantwerkster ca.1670
Renoir vond de intimiteit en tederheid van dit portret en het lichtgebruik zo goed dat hij dit een van de mooiste schilderijen van de wereld vond.
De gitaarspeelster ca. 1670 – 1675
De luxueuze artikelen zijn mooi geschilderd, maar dit is niet een van Vermeers mooiste werken.
Een eenvoudig portret, maar wel teer en indringend. Het is alsof de glans van de parel wordt weerspiegeld in de ogen en lippen van het meisje.
Op dit artikel kan niet gereageerd worden.