Pietro Cavallini, Duccio di Buoninsegna · Apr 8, 03:21 PM by Ad van den Ende
Pietro Cavallini
In de tweede helft van de dertiende eeuw had de Romeinse school veel invloed. Van die school was Pietro Cavallini de belangrijkste figuur. Hij was een vernieuwer in de keuze van kleur en licht.
Het Laatste Oordeel (detail)
We zien Christus als rechter, omringd door een schare engelen. Zijn frontale houding is Byzantijns. Het warme kleurgebruik en het spel met schaduwen is vernieuwend.
Duccio di Buoninsegna
Duccio di Buoninsegna was de meest invloedrijke Sienese schilder. Zijn meesterwerken Madonna Rucellai (1285) en de Maesta vormen keerpunten in de geschiedenis van de Italiaanse schilderkunst. Hij werd beïnvloed door Cimabue en door de Byzantijnse kunst, maar hij introduceerde een warm menselijk gevoel, vergelijkbaar met dat van Giotto.
De Siënese schilderschool bloeide tussen de 13e en 15e eeuw, en wedijverde een tijd lang met de school van Florence, maar zij was meer conservatief, neigend naar de schoonheid en elegante stijl van de Gotiek. Haar belangrijkste vertegenwoordigers zijn Duccio, zijn leerling Simone Martini, Pietro en Ambrogio Lorenzetti en Sassetta.
Bij de Crevole Madonna is Duccio zeer sterk beïnvloed door Cimabue:
Madonna met kind (Cimabue)
Crevole Madonna (detail)
Deze twee schilderijen worden algemeen beschouwd als de vroegste werken van Duccio. Er is nog een duidelijke Byzantijnse invloed.
Er is ook een andere (Franse?) invloed bij de Madonna di Crevole. Dat zien we in het intieme gebaar van het kind en in de tedere manier waarop het wordt vastgehouden.
Madonna di Crevole (kind)
Maria kijkt de vereerder recht aan. Achter haar houden engelen een kleed omhoog ter ere van de ‘Koningin van de hemel’ en de ‘Zetel van Wijsheid’.
De oorspronkelijke ondergrond bevatte meer goud, maar daar heeft Duccio overheen geschilderd, waarschijnlijk om het kleed meer nadruk te geven. Hij hoefde kennelijk niet op de kosten te letten. Gevolg is wel dat veel verf is afgebladderd.
Links onder zien we drie Franciscanen. Zij zijn niet de schenkers, maar zijn toegevoegd om te laten zien welke verering de Franciscanen voor Maria koesteren.
Maestà (1308 – 1311)
Dit schilderij werd door de inwoners van Siena in processie naar de DOM gedragen. Het is de grootste paneelschildering die ooit is vervaardigd.
In het miden troont, gemodelleerd naar Byzantijns voorbeeld, de Madonna, tussen engelen en heiligen. Er onder en erboven waren altaarstukken met verhalen over de jeugdige Jezus, en zeven scènes uit het leven van Maria. Op de achterkant waren oorspronkelijk 52 voorstellingen over gebeurtenissen uit het Nieuwe Testament geschilderd.
De roem van de Maestà trok grote aantallen pelgrims naar Siena.
Duccio had een langdurige invloed op de stijl van de Sienese kunst. Terwijl de schilders in het naburige Florence aan rondere en meer realistische vormen de voorkeur gaven hielden de kunstenaars van Siena zich in de vroege veertiende eeuw aan de lineaire en decoratieve stijl van Duccio, met goud en felle kleuren om patronen en ritme te creëren.
De Maestà betekende een grote stap voorwaarts in schilderstijl en het vertellen van verhalen door middel van visuele kunst.
Zoals we in het Laatste Oordeel van Pietro Cavallini zagen was de frontale houding voorbehouden aan Christus als Koning. Gedurende de dertiende eeuw werd ook Maria zittend op een troon, als koningin, afgebeeld. Dat zien we in deze Maestà.
Op de rand onder de troon lezen we een dubbel gebed: aan de Maagd wordt om vrede voor Siena gesmeekt, en om roem voor Duccio!
Op de achtergrond zien we, als een van de 52 voorstellingen uit het Nieuwe Testament, de Kruisafneming. “Zelfs de meest tragische episodes geeft de kunstenaar weer met een gratie die herinnert aan de kunst van de oude Grieken.” (Zuffi)
Op dit artikel kan niet gereageerd worden.